Нова книга за Ататюрк ще бъде представена в Кърджали

                                         🔺 Türklerin yaşadığı şehir ve köylere ziyareti

DEVAMI

Sofya'da kaldığı ilk günlerde şehrin sokaklarında ''Karmen'' operasında yapılacak sezonun son performansı için  asılı posterler görüyor.Şaşkın halde kalır ve ''Bu insanların operası bile var.Bağımsızlığından daha birkaç yıl geçmiş opera sanatçıları  var '' der.Ve galasına gitme kararı alır.Paris'de iken ilk  opera performansını dinlemişti ve şimdi merakla Bulgarlın performanslarını  bekliyor.

Kral Ferdinand başkanlığındaki tüm başkentin ileri gelenleri ve yabancı diplomatik temsilciler salonda yerlerini almış.Ana kadın rolü Kristina  Morfova tarafından yapılıyor,erkeklerde ise Stefan Makedonski tarafından yapılıyordu.Kemal, sanatçıların performansından çok memnun kalır.Gösteri sırasında Ferdinand onu kulübesine davet eder ve görüşlerini alır.Mustafa Kemal şöyle yanıt verir:

''Son derece iyi, Ekselansları, son derece iyi''.

Gösteriden sonra,Grand Hotel 'Bulgaria'da  Şakir  Bey tarafından verilen resepsiyona katılırlar.Burada  General Kovaçev  ve eşi Ani Kovaçeva, General Fiçev, yardımcısı Marko Totev, Dime Açkov  vs.Gece yarısında Mustafa Kemal ile Şakir Bey otele toplanırlar.Askeri ataşe  hala opera izlenimi altında kalır  ve uykuya dalamıyor.Şakir Bey'in odasına gider ve şunları söyler:

''Şakir Bey,kim ne derse desin biz neden Balkan Savaşı'nı kaybettik şimdi daha çok anlıyorum.Bu insanlar ne zaman sanatçı hazırladı?Opera önemli bir şey, hayır?Sanatçılara, orkestralara, dekora  ihtiyaç var.Onlar binasını bile inşaa etmişler''.

Küçük düşünceden sonra şöyle devam ediyor:

''Memleketimizin bir operaya sahip olacağı günleri görecekmiyim?''

Bulgaristan'da kaldığı süre boyunca, Mustafa Kemal'in toplumsal-siyasasal hayata olan ilgisi  artıyor


Bulgaristan'da kaldığı süre boyunca, Mustafa Kemal'in toplumsal-siyasasal hayata olan ilgisi  artıyor.Bulgaristan'daki dinamik politik, ekonomik ve etno-kültürel süreçleri yakından izler ve analiz eder.O zaman 17 Türk milletvekili olan Millet Meclisi'ne sık sık ziyaret eder olur.Parlamentoda 16 partinin temsilcileri vardı.Mustafa Kemal,meclis gruplarının temsilcileri arasında gerçekleşen  tartışmalı geçen müzakereleri  takip ediyor.

🔺 Bulgaristan’daki pek çok Türk’ün sanayi ve tekstil işletmeleri var.

Sofya'da görevlerini titizlikle  yerine getirir


Bulgaristan'daki yaşamı ve buradaki Türk nüfusunun yaşamını öğrenmeye başlar.Plevne, Veliko Tarnovo, Gabrovo, Varna, Köstendil, Kazanlak'ı ziyaret ediyor.Türklerin çok iyi bir yaşama sahip olmalarından memnun kalır.Aslında, Bulgaristan'daki Türkler ticarette büyük başarılar elde ettiler ve Türkiye'de bu alan hala Yahudilerin ve Ermenilerin elinde.

Bulgaristan’daki pek çok Türk’ün sanayi ve tekstil işletmeleri var.Ve kadınlar, Türkiye'dekilerin aksine, daha özgür ve başörtüsü olmadan hareket ediyorlar.Birçok yerde Türkiye'de görülmeyen laik okullar açıldı.Bu turlardan sonra kendi ülkesinde bu yaşam tarzını uygulama fikrine takıldı.

İngiliz Lord Kinross'in  ''Atatürk'' eserinde Mustafa Kemal'in Bulgar köylülünün  onurunu özgürce savunabileceğini düşündüğünü belirtir.Ona göre, Kemalist slogan olan ''Köylü Milletin Efendisidir'' Bulgaristan'da kaldığı sırada kurar.Lord Kinross aşağıdaki durumu şöyle açıklar:

''Mustafa Kemal'in bir fincan kahve içmeyi sevdiği Grand Hotel 'Bulgaria' pastanesine bir yaşlı şayak kalpaklı ve çaruhlu bir köylü girer.Ancak garson, onu fark etmemiş gibi davranıyor ve köylünün ısrarlı bekleyişini görünce yanına giderek ona hizmet etmeyeceğini uyarır.Öfkeli köylü,tehditkar şekilde sopayı yere vurarak  Mustafa Kemal'in de orada olduğu ziyaretçileri etkileyen düşünceleri ifade eder:
-Beni kovmanın cesareti nasıl olur?diyerek köylü protesto eder.
-Bulgaristan benim alnımdaki ter  sonucu yemek yiyor!Benim tüfeğim Bulgaristan'ı koruyor!

Yardıma gelen polis memuru bile köylü ile baş edemez olur ve garsonun servis edilmesine ikna edilir''.

Türkiye'ye Kemalist Devrim hakim olduğu dönemde  Atatürk yakın arkadaşlarına bu olayı coşkuyla anlatır ve şu cümleleri sarf eder:

''Bende Türk köylüsünü böyle  olmasını istiyorum.Bizim köylümüz milletin efendisi olmayana kadar bu ülke gelişemez''.

Lord Kinross'a göre,Mustafa Kemal'in kadının özgürleşmesi, dinin köleliğinden kurtuluş, baskı ve önyargılardan kurtulması düşüncesi  Bulgaristan'da iletişim kuran ailelerin ve belli başlı vatandaşların etkisi altında güçlenir.


Türklerin yaşadığı şehir ve köylere ziyareti

Türk nüfusu olan köy ve şehir turları sırasında, Mustafa Kemal birçok Türkün fanatizm ve muhafazakarlığıyla karşı karşıya kalır.Türk halkı,Mustafa Kemal ve Fethi Bey'in  Sofya'da fesleri ile değil, şapka taktıkları düşüncesine  katlanamazlar.Bunun üzerine Mustafa Kemal,fesin Türk giysisi olmadığını ve giyilmemesi gerektiğini açıklar.

Türkiye'de giyim reformu fikri burada doğdu.1914 sonbaharında, askeri  ataşe olarak Mustafa Kemal, Bulgaristan-Türkiye askeri kongrenin ortaklaşa düzenlenmesinde Sofya'daki ordu merkeziyle birlikte görev aldı.Bulgar Ordusunun eski komutanı  N. Jekov  kongreye ilişkin şunları paylaştı:

''Toplantılarımız, Kemal'in tayini çıktığı günlerde ordu merkezinde gerçekleştirildi.Daha sonra "Slavyanska Beseda" ya karşı Koprivshtitsa aperatifinde, çeşitli konular hakkında toplantılar yaptık ve konuştuk.10 kez güşmelerimiz oldu. İlk başta konuşmada temkinliydi,bu onun onuru için gerekliydi.Ben o zamanlarda albaydım,Kemal ise binbaşıydı.Bana Bulgar askerinin dinamiklerini ve ahlaki güçlerine hayranlık duyduğunu anlatıyordu.Ben onda  gönüllü ve aydınlanmış bir kişilik gördüm...''


Atatürk'ün arkadaşı -Dimo Açkov

Bulgaristan'da yaklaşık iki yıllık kaldığı süre boyunca Mustafa Kemal,Türk halkının hayatında bir dizi olayı düşündü ve karar verdi.O sürekli halkını ve ülkesindeki  yaşamı nasıl iyileştireceğini düşünüyordu.Mayıs 1914'te Lyulin Dağı'na arkadaşı Dimo Açkov ile yaptıkları gezisi sırasında arkadaşına ilginç düşünceleri paylaştı.
Arkadaşı Dimo Açkov o günü şöyle anlatıyor:

''Günlerden 6 Mayıs 1914 Hıdrıllez günüydü.Mustafa Kemal bizi geziye davet etti.Araçla Sofya'dan 20 km. uzaklıktaki Bankya köyünde gittik.Arabadan indiğimizde ,Lyulin'in dağına çıkmamızı teklif etti.Çok nadir giydiği bir askeri üniforma üzerindeydi.O gün askeri tatbikata davet edildi ve kıyafetlerini değiştiremedi''...

Prof.Mümün Tahir




* HABERBG.NET'in onayı alındıktan sonra yazı materyalinin yayınlanmasına kaynak gösterme şartıyla izin verilir.